ai

dosłownie harmonizowanie, jednoczenie, zasada harmonii i integracji

ai-hanmi

postawa harmonijna - obaj ćwiczący stoją naprzeciw siebie w tej samej postawie

aiki

dosłownie harmonijne oddziaływanie (zjednoczenie) ki; wszystkie rzeczy we wszechświecie powstają dzięki oddziaływaniu pozytywnego i negatywnego ki; celem treningu aikido jest poszukiwanie harmonii własnego ki z ki partnera i ki wszechświata

aikido

dosłownie droga harmonii; nazwę tę przyjął Morihei Ueshiba dla określenia swojego unikalnego systemu

aiki-taiso

podstawowe ćwiczenia w aikido; rozgrzewka

arigato
gozaimas-ta

dosłownie dziękuję; formuła wypowiadana na końcu treningu, a także w trakcie po zakończeniu ćwiczenia z partnerem

ashi

stopa, noga

ashi-sabaki

ćwiczenia przemieszczeń, obejmują: ayumi-ashi, suri-ashi, tsugi-ashi

atemi

uderzenie we wrażliwy punkt ciała , ma na celu rozproszenie uwagi przeciwnika

ayumi-ashi

krok przestawny

bokken

drewniana imitacja miecza używana w celach treningowych

chu

środek

chudan

poziom środkowy - od pasa do barków (określenie wysokości ataku)

dan

stopień mistrzowski

do

dosłownie droga; metoda, sposób wewnętrznego doskonalenia się

dojo

dosłownie miejsce drogi; miejsce, gdzie poszukuje się do, sala ćwiczeń w sztukach walki

domo arigato

dziękuję bardzo

eri

kołnierz

eri-tori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) kołnierza partnera

funakogi-undo

dosłownie ruch wiosłowania; jedno z ćwiczeń wprowadzających służące do poprawienia pracy bioder, wypracowania mocnej, stabilnej postawy oraz do koordynacji oddychania z pracą ciała

gaku

kaligrafia z nazwą szkoły, mottem lub myślą filozoficzną zawieszana na ścianie w centralnym miejscu dojo

gedan

poziom niski - od pasa w dół (określenie wysokości ataku)

gi

tradycyjny ubiór używany w większości sztuk walki

gyaku

przeciwny, odwrotny

gyaku-hanmi

postawa przeciwna, lustrzana - jeden z ćwiczących stoi w lewej postawie, drugi w prawej

hakama

tradycyjne, szerokie spodnie samurajów noszone przez aikidoków (w Polsce - od 2 kyu)

hanmi

postawa, pozycja

hanmi-hantachi-waza

techniki wykonywane w pozycji `siedząco-stojącej` - broniący się siedzi, a atakujący stoi

happo-giri

cięcie w ośmiu kierunkach

hara

brzuch, centrum, miejsce skupiania się energii witalnych człowieka

hidari

lewy, lewostronny

hidari-kamae

postawa, w której lewa noga wysunięta jest do przodu

hiji

łokieć

hiji-dori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) za łokcie

irimi

podstawowe wejście, ruch do przodu, wejście w partnera

irimi-tenkan

krok w przód i zwrot przez plecy o 180 stopni

irimi-nage

rzut, wykorzystujący wejście (irimi)

jiyu-waza

metoda treningu - tori wykonuje dowolne techniki przy ustalonym ataku

jo

drewniany kij

jodan

poziom wysoki - powyżej barków (określenie wysokości ataku)

kaiten

okrągły

kaiten-ashi

krok do przodu i zwrot w miejscu (tenkai-ashi)

kakari-geiko

metoda treningu - tori wykonuje technikę na kilku kolejno atakujących go uke

kamae

postawa

kata

dosłownie forma; ćwicząc formy ustalone przez twórcę danej sztuki dąży się do harmonijnego rozwoju ciała i umysłu

kata

ramię

kata-dori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) za rękaw (ramię)

katate-dori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) przedramienia przeciwnika

katate-ryote-dori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) dwoma rękami przedramienia partnera - nazwa stosowania zamiennie z morote-dori

ken

miecz

ki

siła, energia wewnętrzna, duch

kiai

dosłownie nastrój, usposobienie, charakter, również okrzyk; jest to przenikliwy okrzyk wydobywający się z głębi ciała (z brzucha); na płaszczyźnie duchowej oznacza emanowanie energii witalnej

kihon

podstawowy, bazowy

kihon-waza

techniki wykonywane w sposób podstawowy, bazowy

kiri

ostrze

koho

do tyłu

koho-kaiten-ukemi

pad miękki, przetoczenie do tyłu - nazwa stosowana zamiennie z ushiro-ukemi

koho-tenkai-ashi

obrót przez plecy o 180 stopni

koho-ukemi

pad twardy do tyłu

kokyu

oddech, siła oddechu

kokyu-nage

dosłownie rzut oddechem - rzut wykorzystujący siłę ataku przeciwnika

koshi

biodro

koshi-nage

rzut przez biodro

kote

nadgarstek (dosłownie mała ręka)

kote-gaeshi

rzut wykonywany poprzez wykręcenie nadgarstka

kubi

szyja

kubishime

atak od tyłu polegający na duszeniu przeciwnika przedramieniem

kyu

stopień uczniowski

ma-ai

dystans

mae

przód

mae-geri

atak polegający na prostym kopnięciu przeciwnika

mae-ukemi

pad miękki, przetoczenie do przodu - nazwa stosowania zamiennie z zenpo-kaiten-ukemi

men

głowa

men-uchi

uderzenie w głowę po linii prostej

migi

prawy, prawostronny

migi-kamae

postawa, w której prawa noga wysunięta jest do przodu

morote-dori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) dwoma rękami przedramienia partnera, nazwa stosowania zamiennie z katate-ryote-dori

mune

pierś, tors, korpus

mune-dori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) za przód (klapy) kimona

nage

rzut

nage-waza

techniki rzutów

omote

ruch do wewnątrz (przed partnera)

omote-waza

ogólna nazwa wersji technik wykorzystujących wejście przed partnera

onegae-shimasu

dosłownie: proszę mnie nauczyć - formuła wypowiadana na początku treningu, a także w trakcie przed rozpoczęciem ćwiczenia

osae

naciskać, dźwignia

osae-waza

techniki dźwigni (unieruchomień)

O-Sensei

dosłownie Wielki Nauczyciel - tytuł Morihei Ueshiba - twórcy aikido

randori

metoda treningu - tori wykonuje dowolne techniki na kilku równocześnie atakujących go uke

ryo-kata-dori

atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) dwoma rękami za ramiona partnera (rękawy)

ryo-te

dwie ręce

ryote-dori

atak polegający na uchwyceniu dwoma rękoma za dwie ręce przeciwnika

seiza

siad japoński

sensei

nauczyciel (sztuki walki)

shihan

mistrz - formalny tytuł

shi-ho

cztery kierunki

shiho-giri

cięcie w czterech kierunkach

shiho-nage

rzut (w czterech kierunkach)

shikko

sposób przemieszczania się w pozycji klęcznej

shomen

od przodu

shomen-uchi

cięcie proste z góry na głowę przeciwnika

soto

zewnętrzna strona, na zewnątrz

suburi

indywidualne techniki ćwiczeń przy użyciu bokken i jo

suri-ashi

krok dostawny (badanie gruntu)

suwari-waza

techniki wykonywane w pozycji siedzącej lub klęczącej

tachi-waza

techniki wykonywane w pozycji stojącej

tai-sabaki

ćwiczenia zwrotów i obrotów ciała, obejmuje m.in. tenkan, irimi-tenkan

tanto

drewniana imitacja noża

te

ręka

tegatana

dosłownie ręka-miecz

tekubi

nadgarstek - nazwa stosowana zamiennie z kote

tenchi-nage

rzut niebo-ziemia

tenkan

obrót, zejście z linii ataku poprzez obrót

tenkai-ashi

zwrot w miejscu (na śródstopiu) o 180 stopni

tori

partner wykonujący technikę

tsugi-ashi

krok dostawny

tsuki

uderzenie, cios po linii prostej

uchi

do środka, do wewnątrz; cięcie, cios

uke

partner atakujący, na którym wykonuje się technikę

ukemi

obrona, pad, przewrót

ukemi-waza

techniki padów i przewrotów

undo

ćwiczenia służące budowaniu brzusznej siły oddechu

ura

odwrotnie, do tyłu, ruch na zewnątrz (za partnera)

ura-waza

ogólna nazwa wersji technik wykorzystujących zejście z linii ataku

uchi-tenkai-ashi

obrót przez plecy o 90 stopni

ushiro

tył, z tyłu, do tyłu

ushiro-kubishime

atak z tyłu z duszeniem

ushiro-ryote-dori

uchwyt z tyłu, obiema rękami za obie ręce

ushiro-tenkai-ashi

obrót przez plecy o 360 stopni

ushiro-ukemi

pad miękki, przetoczenie do tyłu - nazwa stosowana zamiennie z koho-kaiten-ukemi

ushiro-waza

techniki obrony przed atakiem z tyłu

waza

techniki

yoko

bok, w bok, w kierunku bocznym

yoko-men-uchi

atak okrężny, na głowę (skroń) lub szyję

yoko-tenkai-ashi

obrót przez plecy o 270 stopni

yoko-ukemi

pad twardy w bok

zempo

do przodu

zempo-kaiten-ukemi

pad miękki, przetoczenie do przodu - nazwa stosowania zamiennie z mae-ukemi

zempo-ukemi

pad twardy do przodu